Vết bầm tím và các cục máu đông đều liên quan đến các vấn đề về máu dẫn đến làn da bị đổi màu rõ rệt. Đôi khi chúng ta sẽ gặp bối rối khi không biết cách phân biệt giữa vế bầm tím hay cục máu đông, bài viết dưới đây sẽ giúp bạn có thêm thông tin về vấn đề này.
Vết bầm tím là gì?
Vết bầm tím là sự đổi màu của da. Chúng xảy ra khi các mạch máu nhỏ được gọi là mao mạch dưới da bị vỡ và rò rỉ ra xung quang. Bầm tím thường xảy ra do chấn thương, va đập hoặc gãy xương.
Vết bầm tím có thể xảy ra trên nhiều bộ phận của cơ thể. Khi bạn có một vết bầm tím, da sẽ có màu hơi tím đen hoặc xanh do thiếu oxy trong khu vực của vết thương. Khi vết bầm lành lại, màu của vết bầm sẽ thay đổi, trở thành màu đỏ, xanh lá cây hoặc vàng trước khi nó biến mất.
Cục máu đông là gì?
Các cục máu đông là khối bán tinh của máu. Giống như vết bầm tím, chúng hình thành khi một mạch máu bị tổn thương do chấn thương, va đập, vết cắt hoặc lipit dư thừa trong máu. Khi bạn bị thương, các mảnh tế bào được gọi là tiểu cầu và protein trong huyết tương sẽ ngăn vết thương chảy máu. Quá trình này được gọi là đông máu và hình thành cục máu đông.
Triệu chứng
Vết bầm tím có thể xảy ra ở các bộ phận trên khắp cơ thể, các triệu chứng thường xuất hiện ngay sau khi bạn bị va đập
Vết bầm tím thay đổi màu sắc theo thời gian. Ban đầu, chúng màu đỏ nhạt, sau đó sẽ thường chuyển sang màu tím đậm hoặc xanh sau vài giờ. Khi vết bầm lành,vết thương sẽ có màu xanh lá cây hoặc vàng. Một vết bầm thường đau dữ dỗi lúc ban đầu và khi màu sắc nhạt dần, cơn đau thường biến mất.
Đối với cục máu đông, triệu chứng đôi khi sẽ khác nhau tuỳ thuộc vào vị trí vết thương:
• Cục máu đông trong phổi hoặc thuyên tắc phổi, có thể gây đau ngực, khó thở và đôi khi làm tăng nhịp thở.
• Cục máu đông trong tĩnh mạch chân, hoặc huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT) dẫn đến đau, đỏ và có thể viêm chân.
• Cục máu đông trong động mạch chân có thể khiến chân cảm thấy lạnh và có vẻ xanh xao.
• Cục máu đông trong động mạch não, hoặc đột quỵ, có thể gây giảm thị lực, mất khả năng nói và yếu ở một bên của cơ thể.
• Cơn đau tim có thể bắt nguồn từ một cục máu đông trong động mạch vành, có thể gây buồn nôn, khó thở, đổ mồ hôi và đau ở ngực.
• Thiếu máu cục bộ trung tâm hoặc cục máu đông trong động mạch đến ruột, dẫn đến buồn nôn, máu trong phân và đau dạ dày.
Các yếu tố rủi ro
Các yếu tố rủi ro gây ra vết bầm tím như:
• Dùng thuốc chống đông máu như warfarin (Coumadin), aspirin hoặc ibuprofen (Advil, Motrin IB) có thể làm loãng máu
• Bị rối loạn chảy máu
• Cơ thể bị va vào một bề mặt cứng
• Bạn có làn da mỏng và các mạch máu mỏng manh hơn do tuổi già
• Cơ thể bị thiếu vitamin C, K hoặc bị bệnh scurvy
Các yếu tố nguy cơ gây cục máu đông
Yếu tố lối sống
• Các yếu tố lối sống làm tăng nguy cơ đông máu bao gồm:
• Thừa cân hoặc béo phì
• Hút thuốc lá
• Có thai
• Ngồi trong thời gian dài
• Nghỉ ngơi trên giường trong thời gian dài
• Sử dụng các liệu pháp điều chỉnh hormone, chẳng hạn như kiểm soát sinh đẻ và thay thế hormone
• Bị chấn thương hoặc phẫu thuật gần đây
Yếu tố di truyền
• Yếu tố di truyền cũng góp phần vào mức độ đông máu cao. Bạn có nhiều khả năng gặp phải cục máu đông nếu bạn có:
• Tiền sử cục máu đông trước tuổi 40
• Thành viên gia đình có tiền sử huyết khối có hại
• Một hoặc nhiều lần sảy thai
• Các cục máu đông thường xảy ra do protein và các chất khác liên quan đến quá trình đông máu aren sắt hoạt động đúng.
Bệnh làm tăng nguy cơ của bạn
Một số bệnh cũng có thể làm tăng nguy cơ đông máu. Chúng bao gồm:
• Suy tim
• Tiểu đường loại 1 và loại 2
• Viêm mạch
• Rung tâm nhĩ
• Xơ vữa động mạch
• Hội chứng chuyển hóa
Chẩn đoán
Bạn nên đi khám bác sĩ nếu bạn bị đau dữ dội hoặc bầm tím không rõ nguyên nhân. Bác sĩ cũng sẽ thực hiện kiểm tra thể chất và kiểm tra các dấu hiệu quan trọng của bạn. Nếu vết bầm tím là thường xuyên và không có nguyên nhân cơ bản, bác sĩ sẽ đánh giá máu để chẩn đoán một vấn đề rối loạn nào đó. Nếu bạn bị sưng hoặc viêm nặng, bác sĩ có thể sử dụng tia X để kiểm tra xem có xương gãy không. Các mô hình của vết bầm tím và vết bầm tím trong các giai đoạn chữa bệnh khác nhau có thể chỉ ra sự lạm dụng thể chất.
Về kiểm tra các cục máu đông, các bác sĩ thường sẽ tiến hành nhiều xét nghiệm về đông máu và tìm kiếm huyết khối trong động mạch và tĩnh mạch.
• Siêu âm
• Địa hình
• X-quang
• Xét nghiệm máu
Vì cục máu đông có thể xảy ra ở nhiều nơi, bác sĩ có thể chọn một số xét nghiệm nhất định tùy thuộc vào nơi họ nghi ngờ có cục máu đông.
Cách điều trị
Các bác sĩ sẽ có một liệu trình điều trị đặc biệt cho vết bầm tím. Họ có thể đề nghị các biện pháp khắc phục tại nhà phổ biến như băng chặt khu vực bị bầm tím và sau đó áp dụng nhiệt nóng hoặc lạnh cho vết thương.
Nếu bạn bị cục máu đông, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để điều trị cục máu đông. Họ sử dụng chất làm loãng máu trong kế hoạch điều trị tuần tự. Trong tuần đầu tiên, họ sẽ sử dụng heparin để nhanh chóng điều trị cục máu đông. Mọi người thường nhận được thuốc này dưới dạng tiêm dưới da. Sau đó, bác sĩ sẽ kê toa một loại thuốc gọi là warfarin (Coumadin). Bạn thường dùng thuốc này trong ba đến sáu tháng.
Cả cục máu đông và vết bầm tím có thể từ nhẹ đến nặng và ảnh hưởng của chúng lên cơ thể là khác nhau. Thông thường, cục máu đông có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn. Nếu nghi ngờ mình bị cục máu đông, bạn hãy đến bệnh viện để được chẩn đoán kịp thời
